Gezamenlijk gevoel van urgentie én samenwerking zijn de voorwaarden om kinderen gelijke kansen te geven.
Tijdens corona startte de Amsterdamse Lukasschool met de ‘Familieschool’ met als resultaat:
- 132 Kinderen sporten na school;
- 117 Kinderen door een cultuurcoach gekoppeld aan creatieve verenigingen in de buurt;
- 206 Kinderen volgen taalles, ook met hun ouders;
- 47 Kinderen zijn lid geworden van een sportvereniging in de wijk;
- 30 Kinderen hebben zich aangesloten bij een culturele activiteit in de wijk.
De school als vindplaats
Kinderen die ‘t het hardst nodig hebben, krijgen de kans om te drummen, streetdancen of te freerunnen en komen nu ook bij de schooltandarts terecht. Ouders worden geholpen met de aanvraag van stadspassen of ingewikkeld papierwerk. Zo werkt dat op de Lukasschool in Amsterdam Osdorp met 360 leerlingen van bijna 46 nationaliteiten waar Sebastiaan van Huet schooldirecteur is.
Project Buitenkans schuift op 13 mei van dit jaar aan met een flinke delegatie van zo’n 18 vertegenwoordigers uit het Haagse onderwijs en jeugdzorg aan. Sebastiaan deelt openhartig zijn ervaringen over de weg naar de Familieschool: gestoeld op ondersteuning aan het hele gezin waarbij maximaal wordt ingezet op samenwerking met de ouders. Er is scholing voor het team in het herkennen van signalen en het voeren van gesprekken met ouders. En ze hebben een breed aanbod van activiteiten binnen en buiten de school. Daarvoor is een hoge mate van betrokkenheid met sleutelfiguren in de wijk essentieel. Zo is de Lukasschool de verbinder in de wijk: School signaleert waar hulp nodig is, legt actief contact met partijen uit de wijk. De school is vindplaats van de problematiek en de plek waar je samenwerkt in het oplossen ervan.
Hoe het begon
‘Voorheen deden we kansenongelijkheid eigenlijk erbij. Soms leek het alsof er op mijn visitekaartje ook ‘SMW, jeugdhulp en oudercoördinator’ stond. Tijd die ik niet kon besteden aan onderwijs.’ Sebastiaan had net besloten vaker nee te verkopen, toen wethouder Marjolein Moorman de kans bood om Familieschool te worden. Hij besloot de stap te zetten. Wel op zíjn voorwaarden. Dat is ook meteen een belangrijke boodschap van Van Huet: Houd als school de regie, toon lef en doe het alleen als je ook echt erin gelooft! Ga dan dromen en bouwen.’ Hij stelde een projectleider aan met gelden vanuit de PIEK-aanpak, die het hele Familieschool-concept uitwerkte en vormgaf.
Wat is een Familieschool?
Het concept ligt niet vast, de kaders zijn vrij. Lukasschool is een van de negen scholen in dit Amsterdamse experiment. De aanpak van de Lukasschool rust op drie pijlers:
- ‘Rijke dag van het kind’, is gericht op het versterken van geloof in eigen kunnen, het ontdekken van talenten, het verbreden van de wereld en het vergroten van het netwerk. Met een breed scala aan cultuur- en sportactiviteiten. En extra taal-, reken- en studiebegeleiding.
- ‘Ouders als partner: we doen het samen’ verkleint de kloof tussen school en thuis door ouders te betrekken bij leren, cultuur in de school.
- ‘Het Familie Service Punt’ is het zichtbare nevengebouw van waaruit begeleiding voor ouders en gezinnen plaatsvindt. Ouder- en Kind-adviseurs en Maatschappelijke Dienstverlening ondersteunden afgelopen jaar zo’n 100 families met vragen over het opvoeden en opgroeien van hun kind(eren). Maar ook voor hulp rondom het aanvragen van een Stadspas, een gratis computer, of het invullen van papierwerk.
Een beetje tweaken werkt niet
Het basisidee is dat je er bent voor familie. Het gezin heeft vertrouwen in de school en in de leerkracht en zo kan je veel bereiken. De Lukasschool had al een flinke basis in dit denken, maar ze wilden dit krachtiger neerzetten. Sebastiaan: ‘Dus niet ‘iets erbij’, maar meer terug naar het begin: wat willen we bereiken? Wat heeft het kind nodig? Wat gaat al goed en wat kan beter? Dat vraagt dan ook een andere manier van kijken van de leerkrachten. Niet van: die ouder werkt niet mee, dus daar ga ik ook niet in investeren. Maar: waarom werkt die ouder niet mee? Denk niet dat je er bent met een paar veranderingetjes’, waarschuwt Sebastiaan ‘Het is echt een andere manier van denken.’
Investeer in relaties
Geld is niet het enige wat je nodig hebt. ‘Je moet ook anderen meekrijgen en dan is het belangrijk dat je echt je verhaal kan vertellen. Bijvoorbeeld aan je team maar ook aan de gemeente, zodat ze snappen waarmee je kampt. De gemeente moet met jou willen werken. Daar moet je in investeren.’ De school heeft een grondige analyse gemaakt van de uitdagingen in de wijk en de ondersteuningsbehoefte van kinderen en de gezinnen.
Verbinden. Niet oplossen.
Met behulp van subsidie van de gemeente en de ‘potten’ van onderwijsminister Dennis Wiersma heeft de Lukasschool leerkrachten vrijgemaakt. Er zijn sport- en cultuurcoaches, taallessen, reken-buddy’s, inspiratiesessies voor ouders, opvoedhulp en financiële adviseurs. Meester Sjoerd bijvoorbeeld, was al vakdocent gym en heeft nu tijd om kinderen te laten kennismaken met sporten bij een vereniging in de wijk. Hij geeft voorrang aan kinderen bij de naschoolse activiteiten. Hij helpt bij het vinden wat een kind leuk vindt. En regelt sportoutfits. Zaken die niet voor iedereen vanzelfsprekend zijn, soms kleine dingen. Sebastiaan: ‘Voorheen kwam veel op het bordje van de directie terecht. Nu is het belegd bij de leerkrachten en is het proces geformaliseerd. We willen geen buurthuis worden want dát zit in de wijk. Ons motto is dat we het één keer doen en dan doorzetten naar de wijk. De kern is het van de grond krijgen van samenwerking tussen verschillende maatschappelijke instellingen in de wijk op het gebied van cultuur, sport, armoedebestrijding en zorg.’
Meer weten over de Familieschool en de ontwikkelingen hierover in Den Haag? Neem contact op met Buitenkans Projectleiders Monique Kuik, monique.kuik@yolk.nl of Hajar Oumansour via hajar.oumansour@yolk.nl.
Lees meer
- Over de Amsterdamse Familieschool
- Over de Amsterdamse PIEK aanpak die hier de basis voor is.
De Haagse motie over het onderzoek naar de familiescholen vind je hier:
