Het Rijswijks is een pilot binnen project Buitenkans en experimenteert voor de invoering van het Routeboek Verzuim en Thuiszitten met het voeren van preventieve gesprekken met leerlingen.
Samira: 'Het doel is om het verzuim te doen stoppen vóórdat het wettelijk verzuim wordt van 16 uur in 4 weken'. Leerplicht geeft jongeren in een vroeg stadium de kans een gesprek met haar aan te gaan. En dat werkt. Als een leerling 12 uur heeft verzuimd komt Samira om de hoek kijken. Ze neemt een half uur voor het preventieve gesprek. Een soort spreekuur op school, maar dan wel op afspraak. School zorgt altijd dat de ouders schriftelijk geïnformeerd zijn en de kans krijgen om bij het preventieve gesprek aanwezig zijn. Dat is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook één van de doelen van het gesprek: het betrekken van ouders en ze op hun verantwoordelijkheden wijzen.
Een gesprek tussen leerling en Leerplicht legt extra gewicht in de schaal. Meestal gaan bij de ouders de alarmbellen meteen af. “Ik zie dat ouders steeds vaker aanwezig zijn bij het gesprek. Dat is echt een positieve ontwikkeling”, zo zegt Samira. Het leerlingendossier van de verzuimcoördinator is de basis, maar ze gaat onbevooroordeeld het gesprek aan. Hoe komt ‘t dat deze leerling verzuimt? Een eenvoudige vraag, maar niet de vraag die ze direct stelt. Ze wil begrijpen hoe het leven van de leerling naast de school eruit ziet en manoeuvreert ernaartoe. Ze vraagt naar hobby’s, naar de gezinssamenstelling, of de leerling bijbaantjes heeft en zo ontvouwt zich het gesprek.
Ouders aan het denken zetten over hún rol
“Soms kom je erachter dat er niet veel aan de hand is. Dat het kind ziek is geweest en dat dit niet goed is doorgekomen.” Maar het preventieve gesprek kan ook een eye-opener zijn voor de ouders. Een moeder ontdekte tijdens het gesprek dat haar dochter zoveel tijd besteedde aan haar bijbaantje, dat school eronder leed. En ze besloot ter plekke haar dochter zakgeld te geven. Of een andere leerling bleek de bus ’s ochtends te missen en kwam daardoor regelmatig te laat. De ouder wist van niets en besloot vanaf nu de wekker te zetten om z’n zoon ‘s ochtends te begeleiden om wél op tijd van huis te vertrekken. “Dat zijn de kleine succesjes. Het mooiste is eigenlijk als er een gesprek tussen leerling en ouders op gang komt. Ouders begrijpen ineens wat er gaande is en pakken hun rol daarin. Ze maken afspraken met hun kind.”
Zorg signaleren
Het preventieve gesprek geeft Samira de mogelijkheid om de consequenties van verzuim te schetsen en om zorg te signaleren. Ze vraagt door en merkt soms dat het thuis niet lekker loopt of dat het kind niet goed in z’n vel zit. Samira let goed op wat kinderen terugkoppelen. Met 10 jaar ervaring heeft ze snel door dat er meer aan de hand is. Bijvoorbeeld in geval van gescheiden ouders, of als er een kindje is bijgekomen. Daarop vraagt ze wat dit voor het kind betekent. Samira kijkt naar wat de leerling nodig heeft zodat hij of zij weer naar school kan. Met deze aanpak is Samira niet de handhaver die straffen oplegt maar de gesprekspartner die samen met het schoolteam kijkt wat er speelt en zorg kan inzetten.
Heldere stappen en procedures met het Routeboek Verzuim en Thuiszitten
Voordat leerplicht in actie komt, is er al heel wat werk verzet door de school. Die procedures zijn helder en de verzuimcoördinator houdt zich aan de afgesproken stappen: Bij 4 uur verzuim laat de school de ouders weten dat er een gesprek met de mentor en het kind plaatsvindt. De mentor spreekt het kind aan. De gemiste uren moeten worden ingehaald. Dit gesprek wordt geregistreerd in Magister. Stopt het verzuim niet en stijgt dit naar een totaal van 8 uur, dan informeert de verzuimcoördinator de ouders per brief over het aanhoudende verzuim. De reactie van de ouders wordt eveneens geregistreerd in het leerlingvolgsysteem.
Betere samenwerking waarin ieder z’n rol pakt
De school heeft deze verzuimprocedure samen met leerplicht opgesteld. Op haar beurt zorgt de school voor een goede registratie. Het vergt hoge betrokkenheid van de verzuimcoördinator op het Rijswijks Lyceum. Het hebben van gezamenlijke vertrekpunten en de goede samenwerking verbetert ook de kwaliteit van de verzuimmeldingen. De lijntjes onderling zijn kort. Afstemming over een leerling is snel geregeld omdat Samira elke twee weken fysiek op de school aanwezig is. Ze kent de mentoren, de docenten en de verzuimcoördinator. Dat maakt dat ze sneller een praatje maakt waarin de zorgen worden geuit over bepaalde leerlingen. Het succes is afhankelijk van de samenwerking tussen gemeente en de inzet van de professionals op school.
Deze aanpak past binnen de werkwijze Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) waarbij vroegtijdige inzet van (jeugd)hulp één van de uitgangspunten is. Door de invoering van het Routeboek Verzuim en Thuiszitten krijgt dit gedachtengoed nu echt gestalte. En via Buitenkans gaan alle scholen in Den Haag aan de slag hiermee.
Meer weten?
- Info over het Routeboek Verzuim en Thuiszitters vind je hier.
- Of neem contact op met onze projectleider Mariska Overgaag.
