Op het Haagse Zuid-West College hebben ze duidelijke ideeën over de aanwezigheidsaanpak – ideeën die een indrukwekkend effect sorteren. Directeur Anne Sinke: ‘Een puberbrein kan veel verantwoordelijkheid nog helemaal niet aan.’
Nee, het was niet de noodbrief van Wiersma die het Zuid-West College aanzette tot de ontwikkeling van een stevige aanwezigheidsaanpak, legt Anne uit – ze waren daar al veel langer mee bezig. ‘Er was op een gegeven moment sprake van veel uitsturingen tijdens de les. Die leerlingen belandden allemaal bij onze conciërge, die natuurlijk nog een hoop andere taken op zijn bord heeft, waardoor er regelmatig kinderen door de school zwierven. Om dat te voorkomen stelden we 5 jaar geleden een tweeledig protocol in. We ontwikkelden een escalatieladder, die docenten hielp leerlingen sneller tot bedaren te brengen en daarmee in de les te houden. En we richtten een apart lokaal in, waar leerlingen die er tóch uitgestuurd werden zich moesten melden, en waar een pedagogisch medewerker de consequenties van de uitsturing met de leerling doorsprak - en zo nodig ook met ouders, docent en mentor.’
Zero tolerance
Dat werkte goed. Te goed bijna, lacht ze, want na een tijd werden er geen kinderen de les meer uitgestuurd – en waren dat lege lokaal en die pedagogisch medewerker er alleen nog voor de vorm. Sinke: ‘We dachten: Dit is blijkbaar een vruchtbare strategie, we gaan nu méér zaken straktrekken, en hebben toen onze focus op aanwezigheid gelegd, waarbij we opnieuw strikte richtlijnen opstelden. Dat wil zeggen: een zero tolerance-beleid met duidelijke regels die consequent gehanteerd en gecontroleerd worden, een beleid waarbij we geen onderscheid tussen geoorloofd en ongeoorloofd verzuim maken en we ouders actief betrekken door bij afwezigheid contact op te nemen - en te blijven nabellen als dat niet meteen lukt. Vanzelfsprekend combineren we deze strikte kaders met oprechte interesse en hulp op maat als dat nodig is. Maar de basis is duidelijk. Ben je er niet? Dan wordt dat zonder uitzondering opgemerkt, en haal je een dag later de gemiste tijd dubbel in. Gebeurt het vaker? Dan pakt de pedagogisch medewerker dat direct op met de teamleider en leercoördinator. De route naar het MT is kort en laagdrempelig en zo nodig wordt er met NPO-gelden en de tegemoetkoming vanuit het samenwerkingsverband een oplossing op maat gezocht.’
Puberbrein
‘Ik geloof’, zegt Sinke, ‘dat veiligheid voor jongeren vaak nog verward wordt met een gebrek aan kritiek of maatregelen. Maar een puberbrein is in veel gevallen nog helemaal niet toegerust op veel verantwoordelijkheden. Je biedt dan júist veiligheid door helder verwachtingen te communiceren en door consequent te zijn. Het is makkelijk om medelijden te voelen met een leerling – daar hebben ouders last van, maar medewerkers ook – inclusief ikzelf. Het helpt dan om elkaar scherp te houden en te blijven wijzen op het gedeelde doel: dat een kind vaardigheden meekrijgt die ook voor een baan noodzakelijk zijn, en voor een volwassen omgang met anderen.’
Dat scherp houden, daar zorgt Sinke voor door aan het begin van het schooljaar een speciale personeelsvergadering te wijden aan het herhalen van de afspraken en consequenties rondom verzuim. Ook krijgen alle medewerkers standaard een up-to-date mentorenhandboek, waarin alle regels en routes te vinden zijn. Ook alle ouders worden bij aanvang van het schooljaar uitgenodigd voor een startgesprek met daarin uitleg: dat het lik-op-stuk-beleid op het Zuid-West College een opvoedkundige insteek heeft, en dat ze streng zijn maar nooit de menselijke maat uit het oog verliezen. Het is een toelichting die overigens steeds minder vaak nodig is, merkt Sinke. ‘De opbrengst is voor leerlingen, medewerkers én ouders eigenlijk al lang duidelijk,’ besluit ze. ‘Sinds we dit beleid voeren is er voelbaar rust in de school ontstaan. Het verzuim is beperkt en de cijfers zijn significant omhooggegaan.’
